Ława fundamentowa – przekrój

Ława fundamentowa jest często nazywana fundamentem tradycyjnym. Jej “tradycyjność” wiąże się z powszechnością stosowania tego rodzaju fundamentu od kilkuset lat. Wcześniej ławy były wykonywane z kamienia lub cegły, dzisiaj najczęściej wykonuje się ławy żelbetowe. Poniżej przykładowy schemat budowy tego rodzaju fundamentu, wraz ze ścianami fundamentowymi oraz nośnymi budynku.

Ława fundamentowa i zbrojenie

Ława fundamentowa należy do tzw. fundamentów bezpośrednich, czyli takich, które swoją powierzchnią podstawy przekazują obciążenia od budynku bezpośrednio na podłoże gruntowe. Ławy fundamentowe, stopy lub płyty fundamentowe są również często nazywane fundamentami płytkimi, ze względu na niewielką głębokość posadowienia.

Wewnątrz ławy najczęściej znajduje się zbrojenie konstrukcyjne, które ma na celu zwiększyć wytrzymałość fundamentu. Tego rodzaju wzmocnienie wykonuje się ze stali zbrojeniowej, takiej samej z jakiej są wykonywane pręty zbrojeniowe. Niektóre budynki są na tyle lekkie, a podłoże na tyle wytrzymałe, że nie stosuje się zbrojenia, a ławy są wykonywane tylko z betonu.

Jednak należy uważać, aby ławy wykonane z samego betonu nie były zbyt szerokie i cienkie, ponieważ mogą popękać, na skutek nawet niewielkiego osiadania budynku. Beton jaki jest używany do wykonywania ław jest zazwyczaj klasy B15 lub B20. Pamiętajmy, że fundamenty będą przez długie lata narażone na szkodliwe działanie wilgoci, agresywnej wody czy mrozu, dlatego nie warto oszczędzać na klasie betonu.

Oczywiście przed wykonaniem samej ławy należy wykonać wykop do głębokości przekraczającej strefę przemarzania gruntu. Jest to bardzo ważne ze względu na możliwość powstawania wysadzin mrozowych pod fundamentem podczas zimy. Wysadziny mrozowe, powstające pod źle zaprojektowanymi fundamentami budynków, często prowadzą do ich uszkodzenia np. pękających ścian.

Szalunki fundamentowe

Ławy mogą być wykonywane bezpośrednio na gruncie lub w szalunkach zrobionych najczęściej z pozbijanych ze sobą desek. Lepszym rozwiązaniem jest wykonanie szalunków. Oprócz desek można także wykorzystać gotowe szalunki inwentaryzacyjne. Deskowanie powinno być wykonane na chudym betonie. Następnie montuje się zbrojenie ławy i wylewa beton.

Chudy beton ma za zadanie zapobiec mieszanie się betonu, z którego mają zostać wykonane ławy z gruntem. Mogłoby to nieznacznie osłabić same ławy i wpłynąć na ich trwałość. Jeżeli zdecydujemy się na wykonanie ław bezpośrednio na gruncie to wykop powinien mieć wymiary zbliżone jak najbardziej do wymiarów ławy. Dobrym pomysłem, który można zastosować przed wylaniem ław jest rozłożenie folii hydroizolacyjnej.

Ściany fundamentowe

Ściany fundamentowe mogą być wykonane z cegieł, bloczków betonowych, pustaków lub betonu. W zależności od tego jaki ciężar będzie na spoczywał, czasami muszą być betonowe, a nawet żelbetowe. Zależy to przede wszystkim od ilość kondygnacji danego budynku. Do wykonania ścian betonowych stosuje się najczęściej beton o klasie od B15 do B25. Oczywiście najlepiej zamówić już gotowy beton w betoniarni.

Dzięki temu mamy gwarancję jego wysokiej jakości, co przełoży się bezpośrednio na jego wytrzymałość. Jeżeli chodzi o bloczki betonowe jest to najczęstszy sposób wykonywania murowanych ścian fundamentowych. Bloczki łączy się ze sobą za pomocą zaprawy cementowej. Z reguły długość takich bloczków wynosi 38 cm, grubość od 12 do 14 cm, a szerokość od 24 do 25 cm.

Ściany fundamentowe wykonuje się również z pustaków, które wypełnia się betonem. Najczęściej jest to beton klasy B15. Pustaki pełnią podobną rolę do szalunków pod ściany wykonywane w całości z betonu lub żelbetu. Dlatego pustaki traktuje się jako szalunek tracony. W niektórych sytuacjach, jeżeli dany projekt tego wymaga, pustaki są dozbrajane.

Izolacja przeciwwilgociowa oraz przeciwwodna

Jeżeli wylewamy fundamenty bezpośrednio na gruncie, to ważne aby w wykopie przed wylaniem betonu pod ławy rozłożyć folię hydroizolacyjną. Ma ona za zadanie zapobiec wyciekowi zaczynu cementowego z masy betonowej do gruntu. Wyciek zaczynu może obniżyć wytrzymałość betonu, a tym samym ław. Ponadto folia chroni fundamenty przed działaniem wilgoci.

Jeżeli woda przejdzie z fundamentów na ściany fundamentowe to na skutek podciągania kapilarnego może wędrować dalej do góry, aż do pomieszczeń w budynku. Podciąganie kapilarne jest to zjawisko powszechnie występujące w geologii czy budownictwie. Jeżeli grunt lub ściana budynku posiada połączone ze sobą przestrzenie o niewielkiej średnicy, to woda może zacząć poruszać się nimi ku górze na skutek działania sił kapilarnych.

Tego rodzaju siły są bezpośrednio związane ze zjawiskami kohezji i adhezji, które mają związek z przyciąganiem między cząsteczkami wody oraz otoczenia. Aby zapobiec tego typu zjawiskom, należy odizolować ławę od ścian fundamentowych oraz zaizolować ściany budynku. Jeżeli chodzi o izolację poziomą to najczęściej stosuje się papę lub folię polietylenową.

Do izolacji pionowej używa się różnego rodzaju lepików lub mas asfaltowych. Ważne jest aby ścianę pokrytą masą hydroizolacyjną przykryć folią kubełkową. Tego rodzaju folia ma za zadanie umożliwić wentylację ścian budynku oraz zabezpieczyć je przed gruntem.

Termoizolacja ścian fundamentowych

Ściany fundamentowe najczęściej ociepla się od poziomu ław fundamentowych. Z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych wytycznych regulujących sposób ocieplania budynków. Jednak należy pamiętać, że materiał wykorzystywany do ocieplania ścian fundamentowych powinien charakteryzować się nie tylko niskim przewodnictwem cieplnym, ale odznaczać się dużą wytrzymałością mechaniczną. Ponadto powinien być odporny na działanie wilgoci.

Ocieplenie znajdujące się przy ścianach fundamentowych jest narażone na różnego rodzaju uszkodzenia, dlatego powinno być zrobione z wytrzymałych materiałów. Najczęściej w tym celu używa się styropianu lub płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Płyty XPS charakteryzują się mniejszą przewodnością cieplną niż styropian oraz większą wytrzymałością.

Z powyższych względów styropian nie powinien być stosowany przy wysokim stanie wód gruntowych. Należy także pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu tego typu izolacji termicznej za pomocą folii hydroizolacyjnej. Wełnę mineralną, rzadko stosuje się w przypadku ścian fundamentowych. Jeżeli się na to zdecydujemy to należy dołożyć wszelkich starań w celu jej zabezpieczenia przed działaniem wody.

Projektowanie fundamentów

W celu zaprojektowania ław fundamentowych, projektant nie tylko opiera się na parametrach technicznych budynku. Musimy poznać także warunki gruntowo-wodne panujące w miejscu gdzie ma powstać dana inwestycja. Aby to było możliwe muszą zostać wykonane badania geotechniczne.

Badania geotechniczne opierają się głównie na sprawdzeniu litologii podłoża poprzez wykonanie odwiertów geotechnicznych. Często również zachodzi potrzeba na wykonanie dodatkowych badań, aby móc precyzyjnie zdefiniować parametry gruntów jakie znajdują się w podłożu. Z reguły chodzi o dokładne sprawdzenie zagęszczenia gruntów sypkich tj. piaski lub pospółki. W tym celu wykonuje się sondowania dynamiczne.

Po wykonaniu badań, informacje na temat warunków gruntowo-wodnych zamieszcza się w opinii geotechnicznej. Kiedy projektant posiada już wszystkie potrzebne informacje dotyczące podłoża gruntowego, może przystąpić do projektowania ław fundamentowych lub innych fundamentów, w zależności od potrzeb.