Budowa ławy fundamentowej, jak wykonać ten rodzaj fundamentu

Ławy fundamentowe, to po dziś dzień najczęściej wykorzystywany rodzaj fundamentów. Budowa ławy fundamentowej nie jest niczym skomplikowanym, sama konstrukcja jest stosunkowo prosta. Są jednak pewne zasady, których należy bezwzględnie przestrzegać podczas wykonywania fundamentów.

Wytyczanie ław fundamentowych

Jedną z pierwszych czynności wykonywanych przez geodetę na terenie budowy jest wytyczenie lokalizacji budynku, poprzez oznaczenie jego naroży. Profilaktycznie robi się to za pomocą drewnianych kołków wbijanych w ziemię. Kiedy mamy już obrys ścian budynku możemy przystąpić do wykonywania prac ziemnych.

Zanim jednak wykonamy wykop, co będzie się wiązało z koniecznością usunięcia oznaczeń naroży budynku, należy wykonać tzw. ławy drutowe. Są to proste drewniane konstrukcje często wykonywane na budowach, do których przywiązuje się nici lub drut. Nici rozciąga się między powbijanymi deskami w taki sposób aby wyznaczały obrys budynku.

Cała konstrukcja ław drutowych znajduje się poza obrysem budynku, dzięki czemu można przystąpić do wykonywania prac ziemnych. Nici bądź druty możemy rozciągać na takich szerokościach na jakich chcemy, dzięki temu precyzyjnie ustalamy szerokość ław fundamentowych.

Budowa ławy fundamentowej – przykładowy schemat

Fundamenty są elementem budynku odpowiedzialnym za przenoszenie obciążeń od konstrukcji na podłoże gruntowe. Ich celem jest zachowanie równowagi między podłożem a konstrukcją budynku, aby nie doszło do nadmiernego osiadania różnicowego. Duże znaczenie ma także odpowiednia sztywność fundamentów, które muszą przyjąć naprężenia wynikające ze znajdującego się na nich budynku.

Budowa ławy fundamentowej jest bardzo prosta, sama ława składa się z betonu oraz zawartego w niej zbrojenia. Natomiast to nie wszystko, fundamenty muszą być odpowiednio zabezpieczone przed działaniem wilgoci. Głównie chodzi o szkodliwe dla fundamentów wody gruntowe, których poziom zwierciadła może ulegać znacznym wahaniom w ciągu roku.

Jeśli wody gruntowe przedostaną się przez izolację do samych fundamentów i do ścian fundamentowych istnieje ryzyko ich zawilgocenia. Może spowodować to powstanie grzyba na ścianach budynku lub nawet uszkodzenia mechaniczne, związane z odpadaniem farby, tynku itp.

Na skutek podciągania kapilarnego wilgoć może przedostać się nawet do wyższych partii budynku. Dlatego warto dołożyć wszelkich starań, aby wykop pod fundamenty dokładnie zabezpieczyć folią, podobnie jak powierzchnię styku ławy fundamentowej z ścianą fundamentową.

W jaki sposób wykonuje się ławy fundamentowe

Fundamenty w postaci ław fundamentowych są wykonywane z betonu klasy B15 lub B20. Pamiętajmy że fundamenty budynku będą poddane największym obciążeniom, ponadto są narażone na niszczące działanie wód gruntowych. Dlatego ważne, aby klasa betonu wykorzystana do ich wykonania była jak najlepsza.

Budowa ławy fundamentowej, w szczególności sytuacje kiedy musi mieć dużą szerokość wiążą się z koniecznością dodatkowego wzmocnienia fundamentu. W sytuacji kiedy mamy do czynienia z lekką konstrukcją budowlaną np. garaż, ławy mogą być na tyle wąskie, że zbrojenie nie jest konieczne.

Dużo też zależy od gruntów znajdujących się w podłożu. Zadaniem fundamentów jest zachowanie nośności układu podłoże fundament. Jeżeli grunty znajdujące się w podłożu są odpowiednio wytrzymałe, to również można zrezygnować z dodatkowego zbrojenia, przy lekkich konstrukcjach budynków mieszkalnych.

Jeżeli chodzi o wykonywanie ław fundamentowych, to najczęściej stosuje się w tym celu szalunki drewniane, czyli tzw. deskowanie. Pozwalają one na dokładne zachowanie kształtu fundamentów. Można również wykonać ławy bezpośrednio w gruncie, pod warunkiem że grunt nie osypuje się i daje możliwość wykonania w nim odpowiedniej wielkości “korytek” pod wylanie ław.

Szalowanie jest wykonywane na chudym betonie, pełniącym rolę betonu podkładowego. Chudy beton, czyli inaczej chudziak, stabilizuje podłoże pod konstrukcję budynku. Często jest wylewany pod ławy fundamentowe. W szczególności jest to ważne kiedy fundamenty mają zostać wykonane na podłożu sypkim, aby zapobiec wsiąkaniu zaczynu cementowego z betonu pod ławy w podłoże.

Oczywiście przed wylaniem betonu pod ławy montujemy zbrojenie jeżeli projekt fundamentów zakłada jego istnienie. Zbrojenie ław fundamentowych wykonuje się najczęściej za pomocą stalowych prętów zbrojeniowych o średnicy 12 mm, połączonych ze sobą strzemionami.

Do jakiej głębokości powinny sięgać ławy fundamentowe

Jeżeli chodzi o głębokość na jakiej ławy powinny zostać posadowione, to musi ona przekraczać granicę tzw. strefy przemarzania gruntu. Strefa przemarzania gruntu jest to umowna głębokość do jakiej sięga mróz podczas zimy na danym obszarze. Natomiast owa granica jest wyznaczona wg. normy PN-81/B-03020, w której Polska jest podzielona na cztery tego typu strefy.

Najpłytsza sięga do głębokości 0,8 m p.p.t., najgłębsza do głębokości 1,4 m p.p.t.. Dlaczego strefy te są tak ważne z punktu widzenia fundamentowania? Ponieważ są związane ze zjawiskiem wysadzin mrozowych, czyli ze zmianami objętości gruntu spowodowanymi gromadzeniem się i zamarzaniem wody gruntowej w wyższych partiach podłoża.

Jeżeli wysadziny mrozowe powstaną pod fundamentem, mogą spowodować jego uszkodzenie, a tym samym uszkodzenie całego budynku. Dlatego przy projektowaniu ławy fundamentowej uwzględnia się głębokość granicy strefy przemarzania gruntu, aby uniknąć powyższej sytuacji.

Badania geotechniczne a wymiary fundamentów

Jeżeli chodzi o ławy fundamentowe, to główną rolę odgrywa ich szerokość, która musi być dostosowana w taki sposób, aby równowaga układu podłoże-fundament została zachowana. Czyli innymi słowy nie doszło do nadmiernego osiadania, bądź osiadania nierównomiernego, co może być bardzo niebezpieczne dla całej konstrukcji budynku.

Projektant zajmujący się ustalaniem odpowiednich parametrów fundamentów, bierze pod uwagę ciężar oraz rozkład obciążeń generowanych przez budynek, ale również podatność podłoża gruntowego na odkształcenie. Z tego względu w celu prawidłowego dobrania fundamentów niezbędne jest wykonanie badań geotechnicznych.

Tego typu badania to przede wszystkim odwierty geotechniczne mające na celu rozpoznanie gruntów znajdujących się w podłożu. Ponadto, często wykonuje się dodatkowe badania tj. sondowania dynamiczne bądź statyczne, dzięki którym uzyskujemy informacje na temat parametrów mechanicznych podłoża gruntowego.

Wiedza na temat cech wytrzymałościowych gruntów znajdujących się w podłożu jest niezbędna podczas projektowania fundamentów.